Tasarım Sistemleri (Design Systems)

Tasarım sistemi nedir?

Tasarım sistemi, bir organizasyonda ürün ve hizmetlerin tasarım ve geliştirilmesi sürecini standartlaştırmak ve kolaylaştırmak için kullanılan bir dizi kılavuz, bileşen ve araçtan oluşan bir yapıdır. Bu sistem, bir markanın veya ürünün tutarlı bir şekilde sunulmasını sağlamak için kullanılır. Temel öğeleri şunlardır:

• Tasarım İlkeleri ve Kılavuzları: Bir markanın veya ürünün estetik ve işlevsel yönlerini tanımlayan temel kurallar ve ilkeler. Bu, renk paletleri, tipografi, düzen, boşluk kullanımı gibi görsel tasarım öğelerini içerebilir.

• Bileşen Kütüphanesi: Yeniden kullanılabilir tasarım öğelerinin (düğmeler, formlar, menüler vb.) bir koleksiyonu. Bu bileşenler, tasarımın tutarlılığını korumak ve geliştirme sürecini hızlandırmak için standartlaştırılmıştır.

• Stil Rehberi: Markanın görsel ve işlevsel özelliklerini belgeleyen ve bu özelliklerin nasıl uygulanacağını açıklayan detaylı bir kılavuz. Stil rehberi, tasarımcıların ve geliştiricilerin markanın estetik ve işlevsel standartlarına uygun çalışmalar yapmalarına yardımcı olur.
  
  
• Kod Kütüphaneleri ve Araçları: Geliştiricilerin hızlı ve etkili bir şekilde arayüz bileşenlerini oluşturmasına olanak tanıyan teknik kaynaklar. Bu, CSS stilleri, JavaScript bileşenleri ve diğer kod öğelerini içerebilir.
  
  
• Uygulama Kılavuzları ve En İyi Uygulamalar: Tasarım ve geliştirme sürecinde takip edilmesi gereken yönergeler ve metodolojiler.

Tasarım sistemleri, özellikle büyük ve karmaşık projelerde veya çok sayıda ekip ve bireyin birlikte çalıştığı durumlarda, tutarlılık, verimlilik ve ölçeklenebilirlik sağlamak için hayati öneme sahiptir. Tasarımcılar ve geliştiriciler, bu sistemler sayesinde hızlı ve tutarlı bir şekilde iş üretebilirler, böylece her yeni projede veya özellikte tasarım tekerleğini yeniden icat etmek zorunda kalmazlar.

Modern uygulama geliştirmede, özellikle dinamik ve karmaşık ortamlarda, tasarım sistemleri büyük önem kazanmıştır. Bu sistemler, tutarlı bir stil ile erişilebilir ve kullanılabilir ürünler sunmada yardımcı olur. Bu, özellikle farklı ürünler üzerinde çalışan çok sayıda ekibin bulunduğu büyük örgütlerde önemlidir.

Tasarım sistemleri, dijital ürünlerde tutarlılığı sağlamak için tasarım desenleri, bileşen kütüphaneleri ve tasarım ve mühendislikteki en iyi uygulamalardan oluşur. Kurumsal stil rehberlerinden evrilerek, kolayca erişilebilen ve kullanılabilen paylaşılan kütüphane ve belgeler sunarlar. Genellikle, bu sistemler sade belgelerden daha az belirsiz ve bakımı daha kolay olduğundan sürüm kontrolü altında tutulur.

Tasarım sistemlerinin temel faydalarından biri, ürün geliştirmede ekipler ve disiplinler arası süreçleri standartlaştırma yeteneğidir. Bu standartlaştırma, ekiplerin her yeni görsel bileşene ihtiyaç duyulduğunda tekerleği yeniden icat etmek yerine, ürünün kendisi etrafındaki stratejik zorluklara odaklanmalarına olanak tanır.

Ancak, tasarım sistemlerinin başarısı, büyük ölçüde bu sistemleri inşa eden ekiplerin zihniyetine bağlıdır. Sıklıkla, ekipler bu sistemleri inşa ederken ürün odaklı bir zihniyet uygulamayı başaramazlar. Bu önemlidir çünkü bu sistemlerin asıl tüketicileri ürün geliştirme ekipleridir. Ürün zihniyeti benimsemek, iç tüketicilerle (geliştirme ekipleri) empati kurmayı ve onlarla iş birliği yapmayı gerektirir.

Bileşen kütüphanelerinin kötü karşılanmasının yaygın bir nedeni, sahip olan ekibin tüketicilerin ihtiyaçlarını yeterince hızlı karşılayamaması veya dış katkıları kabul etmeye hazır olmamasıdır. Ürün odaklı bir yaklaşım, ayrıca organizasyonların tasarım sistemine nasıl katkıda bulunulması gerektiğini ve bu katkıların nasıl yönetilmesi gerektiğini düşünmelerini gerektirir. Bu yaklaşımda genellikle tasarım sistemi karar kayıtları tekniği kullanılır.

Etkili bir tasarım sistemi veya bileşen kütüphanesi işletmek, sadece teknik uzmanlık değil, aynı zamanda önemli sosyal çalışma gerektirir. Bu, geliştirme ekiplerinin ihtiyaçlarını ve iş akışlarını anlamak ve sistemlerin onların çalışmalarını destekleyip geliştirmesi, engel olmaması veya hayal kırıklığı kaynağı olmaması ile ilgilidir.

Yazılım dünyasında tasarım sistemlerine örnekler

Yazılım dünyasında birçok örnek tasarım sistemi bulunmaktadır. Bu sistemler, genellikle büyük teknoloji şirketleri tarafından geliştirilmiş ve kendi ürünlerinde kullanılmak üzere tasarlanmıştır. Ayrıca, bu tasarım sistemleri genellikle açık kaynak olarak sunulur, böylece diğer geliştiriciler ve şirketler de kendi projelerinde bu sistemleri kullanabilirler. Bunlara örnek olarak:

Material Design (Google): Google tarafından geliştirilen Material Design, derinlik, hareket, gölge ve ışık kullanımıyla zengin bir kullanıcı arayüzü (UI) ve kullanıcı deneyimi (UX) tasarım dili sunar. Android işletim sistemi ve diğer Google ürünleri bu tasarım dilini kullanır.
Material Design

Apple's Human Interface Guidelines: Apple'ın Human Interface Guidelines, iOS, macOS ve diğer Apple işletim sistemleri için kullanıcı arayüzü tasarımının nasıl olması gerektiğine dair detaylı yönergeler içerir.
Human Interface Guideline 

Bootstrap: Twitter tarafından geliştirilen Bootstrap, web geliştiricileri için en popüler ön uç (front-end) çerçevelerinden biridir. Geniş bir bileşen kütüphanesi ile responsive web tasarımını kolaylaştırır.
Bootstrap

Ant Design (AntD): Ant Design, Alibaba Group tarafından oluşturulmuş, React tabanlı bir tasarım sistemidir. Kurumsal düzeyde web uygulamaları için zengin bileşenler ve araçlar sağlar.
Ant Design

IBM's Carbon Design System: IBM tarafından geliştirilen Carbon Design System, IBM'in kendi dijital ürünlerinde kullanılmak üzere tasarlanmıştır ve geniş bir bileşen kütüphanesi ve rehberlere sahiptir.
IBM Carbon Design System

Salesforce's Lightning Design System: Salesforce'un Lightning Design System, Salesforce platformu için tasarlanmıştır ve kullanıcı arayüzü bileşenleri, tasarım kılavuzları ve en iyi uygulamalar içerir.
Salesforce Lightning Design System

Bu tasarım sistemleri, şirketlerin ve geliştiricilerin hızlı ve tutarlı bir şekilde kullanıcı deneyimi yaratmalarına olanak tanıyan güçlü araçlar sağlar. Her biri, belirli bir estetik ve işlevsel kurallar setine dayanır ve genellikle kapsamlı dokümantasyon ve topluluk desteği ile gelir.